De opkomst van rechts in Europa, voor en door vrouwen?

De opkomst van extreemrechtse partijen in Europa is niet uitsluitend door mannen gedreven, het stemgedrag van vrouwen heeft hier ook aan bijgedragen, hoewel die bijdrage complex en niet uniform is. De steun voor deze rechtse partijen varieert aanzienlijk tussen verschillende landen en regio’s, en wordt beïnvloed door een scala aan factoren, waaronder sociaal-economische omstandigheden, zorgen over veiligheid en culturele kwesties. Deze week een korte analyse waarom vrouwen bepaalde keuzes maken en welke factoren ons stemgedrag beïnvloeden.

Verschillende Stemvoorkeuren per Land en Regio

In Nederland zagen we bijvoorbeeld dat de gecombineerde lijst van GroenLinks en de Partij van de Arbeid (PvdA) de meeste stemmen behaalde, wat suggereert dat veel vrouwen progressieve en milieuvriendelijke agenda’s steunden. Tegelijkertijd kende ook de Partij voor de Vrijheid (PVV) een significante toename in stemmen, wat wijst op een aanzienlijke groep vrouwelijke kiezers die zich aangetrokken voelden tot de rechts-populistische boodschap van de PVV.

In Duitsland stemden eveneens veel vrouwen op de Groenen en de SPD, met name in stedelijke gebieden waar milieukwesties en sociale gelijkheid hoog op de agenda stonden. Aan de andere kant trokken traditionele rechtse partijen zoals de CDU/CSU meer vrouwelijke stemmen in rurale gebieden, waar traditionele waarden en economische stabiliteit belangrijker waren, maar bleven de stemmen op meer extreme partijen uit.

In Frankrijk bleek het stemgedrag van vrouwen eveneens divers. Veel vrouwen in stedelijke gebieden steunden de groene partij EELV en de linkse La France Insoumise, terwijl in meer landelijke gebieden Marine Le Pen’s Rassemblement National aanzienlijk populairder was, vooral onder vrouwen die zich zorgen maken over immigratie en veiligheid en geïnspireerd door de leider van deze partij.

Onderliggende Redenen voor Partijkeuze

Economische Zorgen: Een belangrijke drijfveer voor veel vrouwelijke kiezers was economische zekerheid. Vrouwen, vooral alleenstaande moeders en huishoudens met een laag inkomen, worden nog steeds disproportioneel getroffen door economische tegenslagen. Partijen die sterke sociale vangnetten en economische steun beloven, zoals GroenLinks/PvdA in Nederland en de SPD in Duitsland, kunnen daarom rekenen op brede steun van deze groepen.

Gezondheidszorg en Sociale Bescherming: Gezondheidszorg en sociale bescherming bleven ook dit jaar cruciale kwesties voor vrouwelijke kiezers. De pandemie en de daaropvolgende gezondheidscrises benadrukten het belang van robuuste gezondheidszorgsystemen. Vrouwen gaven vaak de voorkeur aan partijen die zich inzetten voor toegankelijke en betaalbare gezondheidszorg, wat blijkt uit de steun voor linkse partijen die traditioneel sterker pleiten voor uitgebreide sociale voorzieningen.

Gendergelijkheid en Rechten: Gendergelijkheid en vrouwenrechten blijven ook centrale thema’s. Partijen die concrete plannen presenteren om de loonkloof te dichten, gendergerelateerd geweld te bestrijden en de reproductieve rechten te beschermen, trekken per saldo veel vrouwelijke kiezers aan. Initiatieven zoals de Generation Equality campagne benadrukken het belang van economische rechtvaardigheid en gendergelijkheid, wat weerklank vindt bij veel vrouwelijke stemmers.

Klimaatverandering: Klimaatverandering is een andere kritische kwestie die het stemgedrag van met name vrouwen beïnvloedt. Veel vrouwelijke kiezers, vooral de jongere generatie, beschouwen klimaatverandering als een existentiële dreiging en stemmen op partijen die ambitieus klimaatbeleid voorstellen. Dit verklaart deels de steun voor GroenLinks/PvdA in Nederland en de Groenen in Duitsland.

Verschillen tussen de Grote Steden en het Platteland

Er was dit jaar een duidelijk verschil te zien in het stemgedrag van vrouwen tussen de grote steden en de rest van het land in veel Europese landen. In grote steden zoals Berlijn, Parijs en Amsterdam, waar een diverse en jongere bevolking woont, was de steun voor progressieve partijen zoals GroenLinks/PvdA, EELV en de Groenen aanzienlijk hoger. Deze stedelijke gebieden worden vaak gekenmerkt door een hoger opleidingsniveau en een grotere nadruk op inclusiviteit en milieubeleid, wat de aantrekkingskracht van linkse partijen vergroot.

Aan de andere kant toonden vrouwen in meer rurale en kleinere gemeenschappen een sterkere neiging om te stemmen op rechtse en/of populistische partijen zoals de PVV in Nederland, de CDU/CSU in Duitsland en het Rassemblement National in Frankrijk. Deze kiezersgroepen maken zich vaak meer zorgen over lokale economische kwesties, immigratie en behoud van traditionele waarden, wat hen meer geneigd maakt om op conservatieve partijen te stemmen.

Conclusie

Het stemgedrag van vrouwen in de nationale verkiezingen van 2024 in Europa weerspiegelt een breed scala aan zorgen en prioriteiten, variërend van economische zekerheid en gezondheidszorg tot gendergelijkheid en klimaatverandering. Hoewel er een duidelijke steun is voor linkse en progressieve partijen, blijft er ook een aanzienlijke steun voor rechtse partijen, afhankelijk van de specifieke zorgen en contexten binnen verschillende regio’s. Deze verkiezingen tonen de diverse en complexe politieke voorkeuren van vrouwelijke kiezers in Europa en onderstrepen de noodzaak voor beleidsmakers om rekening te houden met deze uiteenlopende belangen bij het vormgeven van hun agenda’s.

Stemmen vrouwen net als mannen of zijn wij evenwichtiger en houden wij de politieke balans? Wat vind jij? Laat het ons weten. Maak hier je keuze.